Granaatappel- Punica Granatum

De granaatappel behoort tot één van de oudste fruitsoorten die de mens kent.
Ze heeft een uitgebreide culturele geschiedenis, komt voor in vele mythen en legendes en is altijd inspiratiebron geweest voor kunstenaars zoals dichters en schilders.
Van origine uit Aziatisch gebied werd ze rond 100 B.C. geïntroduceerd in China. Van daar uit verspreidde de vrucht over de wereld en wordt nu vooral geteeld in het middellandse zeegebied, California en Japan. Ze gedijt in drogere streken en is altijd groen. De kleine boom wordt niet hoger dan 3 meter en heeft een lichtbruine, ietwat ruwe bast en dikke glanzende ovale bladeren. Als oude bladeren afvallen, komen nieuwe uit de knop. Tijdens de bloei produceert ze grote alleenstaande bloemen in een rode kleur. De vrucht heeft afmetingen als die van een grapefruit. De schil is taai met kleuren variërend van geel tot oranje en rood. Het vruchtvlees bestaat uit kleine cellen met een rode geleiachtige substantie rond een eetbaar zaadje. Ze hebben een heerlijke zoetzure smaak. De cellen zijn in groepen gescheiden door een vlies.



De granaatappel dankt haar naam aan het feit dat als rijpe vruchten op de grond vallen ze als een granaat uiteenspatten en honderden zaadjes zich verspreiden.
Het ''granatum'' komt van het Latijnse woord voor korrel, ''granum''.
De edelsteen granaat is waarschijnlijk naar de granaatappel genoemd, niet alleen vanwege de kleur, maar ook vanwege de vorm van de cellen, die wel wat op edelsteentjes lijken.
De Spaanse stad en provincie Grenada zijn naar de granaatappel vernoemd, in het wapen van de Spaanse staat komt de granaatappel voor.

De granaatappel heeft door de eeuwen heen symbool gestaan voor overvloed, vruchtbaarheid, dood en wedergeboorte. De rode kleur van het sap werd geassocieerd met bloed en daardoor ook met de menstruatie.

De meest bekende mythe is die van Demeter en Persephone:
Persephone (godin van de vruchtbaarheid) was de dochter van Demeter (godin van de landbouw) en Zeus. Op een nacht maakte zij een wandeling en plukte een Narcis. Pluto werd verliefd op haar en ontvoerde haar naar de onderwereld. Demeter was erg verdrietig, want zonder Persephone kon er niets groeien op aarde. Persephone op haar beurt weigerde voedsel tot haar vrijlating.
Zeus haalde Pluto over om zijn dochter vrij te laten want zonder voedsel zouden zij en de aarde sterven. Maar de tuinman van de onderwereld had gezien hoe Persephone 3 pitjes van een granaatappel had gegeten om haar ergste dorst te lessen. Als compromis moest zij van elk jaar 3 maanden naar Pluto terug keren. Demeter zou het weer op aarde daar op aanpassen.
De 3 maanden symboliseren de winter. En elke keer als Persephone weer terugkeert naar de aarde begint de lente.

De christenen kerstenden de mythe door de granaatappel te associëren met dood en wederopstanding. Op vele afbeeldingen van Maria met het kindje Jezus is ook een granaatappel afgebeeld.Het verhaal gaat dat de appel die Eva at waardoor ze het paradijs moest verlaten een granaatappel was.
In bijna alle grote religies wordt de vrucht gebruikt als een symbool.
Voor de Joden staat de granaatappel voor vruchtbaarheid. Zoals de eerste regel in de Thora vermeld: “Be fruitfull and multiply”
De Arabische cultuur beschouwde de vrucht als sensueel. De vorm en de smaak waren een inspiratiebron voor de beschrijving van een vrouw in gedichten.Ganesha, de Indiase god met het olifantenhoofd heeft vaak een granaatappel in een van zijn handen en symboliseert daar rijkdom.De Chinezen uit de oudheid geloofden dat het sap van de vrucht een zielenconcentraat bevatte waardoor ze onsterfelijk zouden kunnen worden.
De Babyloniers dachten er onzichtbaar van te worden tijdens de strijd.De profeet Mohammed predikte dat het zaad van de granaatappel je verloste van jaloersheid en haat. Berberse vrouwen gooiden een rijpe vrucht in een getrokken cirkel. Het aantal cellen dat buiten de cirkel viel stond voor het aantal kinderen dat ze zouden baren.In de hekserij past de granaatappel bij Samhain.

Van de medicinale werking van de granaatappel is hier weinig bekend. Toch heeft ze een paar interessante toepassingen.
Onderzoekers hebben onlangs ontdekt dat granaatappels driemaal zoveel antioxiderende activiteit hebben als andere bioflavonoïden, zoals die in rode wijn en groene thee. De belangrijkste actieve componenten van de granaatappel zijn de polyfenolen en ellaginezuur. Deze stoffen komen in zeer hoge concentraties voor en zijn uitermate effectief in het opruimen van vrije radicalen, vooral de vrije radicalen die door tabaksrook worden geactiveerd.



Het drinken van het sap stopt het hoesten en verlicht koorts.Een granaatappel eten na een maaltijd voorkomt dat de maag van streek raakt. Het regelmatig eten van de vrucht doet hartkloppingen verminderen.
Poeder gemaakt van de schil verlicht diarree. Een aftreksel van de bast verwijdert parasieten zoals wormen.
De vrucht werd ook wel toegepast bij problemen met de menstruatie en vruchtbaarheid. De Egyptenaren vonden naar wat men aanneemt het eerste anticonceptivum ter wereld uit. Het gaat om een kegeltje gemaakt van granaatappelzaden en was. Waarschijnlijk voorkwam het de eisprong doordat granaatappels een natuurlijk oestrogeen bevatten.

Het fruit is hier in Nederland het gehele jaar verkrijgbaar met een hoogseizoen van oktober tot januari. Ze wordt altijd rijp geoogst en een glad exemplaar is weken goed te houden op een koele plaats. Naar mate ze ouder worden verdroogd de schil en wordt hard. De beste soort granaatappel is de ‘Imlisi’.
Ik eet haar het liefst vers, al moet je enige handigheid verwerven om de cellen uit de schil te krijgen. De makkelijkste manier is om de boven en onderkant af te snijden en de schil te kerven zoals je dat met een sinasappel doet. Buig de schil boven een ruime kom. Verwijder de cellen met de hand. Er wordt wel gezegd dat het nog eenvoudiger is om de cellen onderwater te verwijderen. De vliesjes blijven drijven en de cellen zakken naar de bodem.
Granaatappel is heerlijk in (fruit)salade en bij gevogelte. Ze is het hoofdbestanddeel van de grenadinelimonade.


Verse granaatappellimonade:2 grote granaatappels
3 dl ijskoud water
1 theelepel rozewater
suiker naar smaak
sap van ½ citroen
Wip de pitten uit de granaatappels. Wrijf ze met de andere ingrediënten door een zeef of gebruik de keukenmachine.

Grenadine siroop:Pel de granaatappels en vul aan met water tot ze er net onder staan. Kook 5 minuten. Zeef en gooi de pitten weg. Meet de hoeveelheid vloeistof en vul aan met de zelfde hoeveelheid suiker. Laar het geheel 15 minuten zachtjes sudderen.
Schenk in een schone fles. Gekoeld bewaard blijft het maanden goed.